Urządzenie składa się z minimalnej iloś-
ci elementów. Są to trzy układy serii C -
MOS (2 x 4011, 4060) oraz kilka elemen-
tów dyskretnych. Układ ma dwa tryby
pracy - spoczynkowy i odliczania. Dioda
LED sygnalizuje uaktywnienie urządze-
nia. Diody D3, D4 zabezpieczają wejścia
układu przed możliwymi przepięciami.
Tryb spoczynkowy następuje po za-
mknięciu drzwi oraz przyciśnięciu przycis-
ku KASOWANIE. Bramka U1A pracuje ja- niski.
Bramka U1D zapewnia nad-
rzędność przycisku KASOWANIE nad sta-
nem włączników drzwiowych ( każde
przyciśnięcie przycisku KASOWANIE wy-
wołuje stan wysoki na wyjściu bramki
U1D - niezależnie od stanu panującego
na nóżce 13 U1D ).
Bramki U1C/U1B oraz U3C/U3B
tworzą dwa przerzutniki R - S. W trybie
spoczynkowym mamy: wyjście U1B - stan
wysoki, wyjście U1C - stan niski, wyjście
U3C - stan wysoki, wyjście U3C - stan nis-
ki. Tranzystor T2 nie jest wysterowany -
przekaźnik blokujący nie jest zasilany.
Bramka U3D steruje układem U2 ( li-
cznik z generatorem ). Jej wejścia do-
łączone są do wyjść bramek U1C i U3B.
Stan wysoki na wyjściu U3D blokuje zli-
czanie w układzie U2. Na wyjściach Q4 -
Q14 U2 panują stany niskie. Do Q4 do-
łączony jest, poprzez rezystor R2, tranzy-
stor T1 sterujący diodą LED ( D2 ). W try-
bie spoczynkowym dioda nie świeci.
Bramka U3A pracuje jako inwerter.
Dołączona jest do jednego z wyjść Q5 -
Q14. Na jej wyjściu panuje stan wysoki.
Tryb odliczania. Otwarcie drzwi samo-
chodu wywołuje stan wysoki na wyjściu
U1D. Na obu wejściach bramki U1D pa-
nuje teraz stan wysoki - stan niski na jej
wyjściu przełącza przerzutnik U1B/U1C.
Na nóżce 13 U3D pojawia się stan wyso-
ki. Na wyjściu U3D ( nóżka 11 ) mamy
więc stan niski. Zostaje odblokowany u-
kład U2. Zaczyna on zliczać impulsy, któ-
rych częstotliwość jest ustalona przez
C5, R4, R5 . Na wyjściu Q4 pojawiają się
impulsy o częstotliwości około 1Hz. Wy-
sterowany zostaje tranzystor T1 powo-
dując miganie diody D2. Dla C5 o wartoś-
ci jak na schemacie ( 220nF ) na wyjściu
Q9 U2 impuls pojawia się po około 23 se-
kundach, na Q10 po 46 s, na Q12 po 184
s. Dla C5 o wartości 100nF wartości o-
późnień wynoszą odpowiednio Q9 - 10 s,
Q10 - 20 s, Q12 - 80 s, Q13 - 160s. Li-
cznik zlicza impulsy dotąd dopóki na wy-
jściu U2, dołączonym do wejścia bramki
U3A, nie pojawi się stan wysoki. Wtedy
stan niski z wyjścia U3A zmieni stan prze-
rzutnika U3B/U3C. Na wyjściu U3C poja-
wi się stan wysoki - wysterowany zosta-
nie tranzystor T2 - zadziała przekaźnik
PZ1 rozłączając wybrany przez nas ob-
wód elektryczny samochodu. Jednocześ-
nie stan niski z wyjścia bramki U3B spo-
woduje, poprzez bramkę U3D, zatrzyma-
nie zliczania U2. Wyłączenie przekaźnika
jest teraz możliwe tylko poprzez
naciśnięcie przycisku KASOWA-
NIE.
Użycie tego przycisku przy ot-
wartych drzwiach powoduje po-
nowne rozpoczęcie odliczania
czasu.
Montaż
i uruchomienie.
Układ zmontowany został na
niedużej płytce drukowanej. Na
jej krawędzi znajdują się pola lu-
townicze - opis na schemacie -
służące do dolutowania przewo-
dów, którymi dołączymy całość
do instalacji samochodu. Autor,
ze względów praktycznych ( trze-
ba utrudniać rozgryzienie naszych zabez-
pieczeń ), poza płytką umieścił przekaźnik
PZ1 , diodę LED - D2 oraz przycisk KASO-
WANIE. W obudowie przekaźnika PZ1
należy zamontować diodę D1. Wyjaśnie-
nia wymagają jeszcze dwa opisy zasila-
nia: +12V i +12V zał. Pierwszy dotyczy
części urządzenia, która jest zasilana nie-
zależnie od położenia kluczyka w stacyj-
ce. Drugi dotyczy zasilania diody D2 i
przekaźnika PZ1. Napięcie do tych ele-
mentów powinno dochodzić tylko wtedy
gdy jest włączona stacyjka. Dzięki temu
obwody te nie pobierają prądu w czasie
postoju pojazdu.
Montaż rozpocząć należy od wmonto-
wania elementów dyskretnych - konden-
satory C1 - C4 służą filtracji zasilania - o-
raz wlutowania ( w warunkach "samo-
chodowych" - temperatura, wstrząsy -
podstawki nie sprawdzają się) układów
U1 i U3. Wejścia bramki U3A zwieramy
tymczasowo do masy. Uruchamiamy
przycisk KASOWANIE i za pomocą prób-
nika stanów logicznych lub woltomierza
badamy stan układu. Na wyjściu U1A po-
winien być stan niski, na wyjściu U1D -
wysoki, na wyjściu U1C - niski, na wy-
jściu U1B wysoki, na wyjściu U3A - wy-
soki, na wyjściu U3C - niski, na wyjściu
U3B - wysoki, na wyjściu U3D - wysoki.
Dołączenie punktu 1 do masy powinno
zmienić stany na wyjściach bramek U1A,
U1D, U1C/U1B, U3D. Jeżeli wszystko
jest w porządku, możemy wlutować u-
kład U2. Komentarza wymaga sposób do-
łączania wejścia bramki U3A do wyjść Q5
- Q14.
Autor zaprojektował płytkę pod
dziewięciokrotny DIP - SWITCH - zna-
cznie ułatwia on zmianę długości trwania
opóźnienia - w praktyce jednak poprze-
stał na zwykłej zworce. Pamiętajmy, że
bramka U3A może być dołączona tylko
do jednego z wyjść Q5 - Q14. Na czas
prób wejścia bramki U3A dołączamy tym-
czasowo do Q8.
Tak zmontowany układ powinien dzia-
łać "od pierwszego włączenia". Po poda-
niu zasilania zwieramy chwilowo KASO-
WANIE. Następnie dołączamy punkt 2 do
masy. Powinna zacząć błyskać dioda LED
a po chwili powinien włączyć się przekaź-
nik. Dioda LED powinna zgasnąć. Od-
łączamy punkt 2 od masy. Ponowne
chwilowe zwarcie KASOWANIA powinno
rozłączyć przekaźnik.
Ostatnią, ważną czynnością jest osta-
teczne ustalenie opóźnienia. W przypad-
ku prototypu czas zadziałania wynosi 46
sekund. Wynika to z czasu jaki autor po-
trzebuje na wyjście z samochodu, otwar-
cie bramy posesji i drzwi garażu. Wyko-
nawcy autoblokady powinni kierować się
własnymi kryteriami oceny czasu zadzia-
łania urządzenia. Wlutowanie zworki
łączącej wejścia bramki U3A z odpowie-
dnim wyjściem Q układu U2 kończy mon-
taż. Tak uruchomioną płytkę powinniśmy
zabezpieczyć przed wpływem wilgoci.
Autor zastosował zanurzenie w farbie
bezbarwnej nitro.
Należy pamiętać o zamontowaniu dio-
dy D1 w obudowie przekaźnika.
|