• Główna

• Praca naukowa

• Dydaktyka

• • Podstawy informatyki

  • • Podstawy

    • Pliki i katalogi

    • Podstawowe operacje

    • Strumienie

    • Metaznaki

    • Wyszukiwanie

    • Edytor vi

    • Podstawy ftp

    • Strona WWW

    • ZALICZENIE

  • Systemy operacyjne i sieci komputerowe

  • Laboratorium elektroenergetyczne

  • Informatyka w elektroenergetyce

  • Projekt instalacji elektrycznej

  • Analiza i projektowanie systemów informatycznych

• Linki

Operacje na plikach i katalogach

pwd

Wypisuje pełną ścieżkę do katalogu bieżącego

---

cd [ścieżka]

Zmienia aktualny katalog. Po wykonaniu polecenia cd bez żadnego parametru, tzn. jeśli nie podamy nowej ścieżki, znajdziemy się w katalogu domowym użytkownika. W szczególności wykorzystuje się również polecenie to do przejścia do katalogu nadrzędnego cd .., do katalogu głównego (root'a) cd / lub do katalogu domowego cd ~

---

ls [opcje] [nazwa]

Wyświetla zawartość katalogu. Wywołane bez parametru nazwa powoduje wyświetlenie zawartości katalogu bieżącego.
Podstawowe opcje:

-a	- wyświetla wszystkie pliki, również ukryte
-l	- wyświetla listę w długim formacie. Jednemu elementowi w katalogu odpowiada jeden wiersz. Przykładowo: -rwxr-x--x 4 ksiezyk ien 512 Dec 9 10:00 plik.t Pierwszy znak opisuje typ elementu, tj.: - zwykły plik d katalog l link symboliczny b plik specjalny blokowy c plik specjalny znakowy p nazwany potok Kolejne dziewięć znaków opisuje prawa dostępu do elementu, przedstawione w postaci trzech grup. Pierwsze trzy znaki opisują prawa właściciela, kolejne prawa grupy i ostatnie trzy prawa pozostałych użytkowników. Dalej wystęje liczba dowiązań do danego elementu. Następnie nazwa właściciela i grupy, rozmiar pliku w bajtach, data i godzina ostatniej modyfikacji i na końcu nazwa.
-F	- wyświetla nazwy dołaczając na końcu symbol, oznaczający rodzaj elementu. Symbole: / katalog, * plik wykonywalny @ dowiązanie symboliczne

---

mkdir [opcje] katalogi

Tworzy katalog o podanej nazwie. Można utworzyć w jednym poleceniu kilka katalogów, wymieniając ich nazwy rozdzielone spacją.
Podstawowe opcje:
-m xxx tworzenie katalogu z określonymi prawami dostępu
-p tworzy wszystkie pośrednie katalogi niezbędne do utworzenia ostatniego

Przykłady:
mkdir ALA OLA
mkdir -m g=x,o=x ALA
mkdir -p ALA/OLA/ELA/ULA

---

rmdir katalog

Usuwa pusty katalog.

Przykład:
rmdir ULA

---

mvdir źródło cel

Powoduje przeniesienie podanego katalogu (źródło) do katalogu podanego jako cel.

Przykład:
mvdir ALA tmp

---

mv [opcje] źródło cel

Zmienia nazwę pliku (lub katalogu) lub przenosi w inne miejsce.
Podstawowe opcje:
-f wymusza przeniesienie bez konieczności potwierdzenia w sytuacji, gdy użytkownik nie ma praw do zapisu, a ma prawo do zapisu do katalogu
-i tryb interakcyjny, prosi o potwierdzenie przed nadpisaniem istniejącego pliku

Przykład:
mv plik.t ALA/plik.txt

---

rm [opcje] plik

Usuwa plik lub katalog
Podstawowe opcje:
-i przed usunięciem każdego pliku należy potwierdzić wykonanie polecenia
-f wymusza usunięcie pliku, bez żądania potwierdzenia, gdy użytkownik nie ma praw do zapisu do tego pliku
-r wymusza rekurencyjne usunięcie wszystkich podkatalogów i plików w tych katalogach

Przykład:
rm -ri ALA

---

cp [opcje] źródło cel

Kopiuje pliki i katalogi. Element podany jako źródło jest kopiowany jako cel.
Podstawowe opcje:
-i przed nadpisaniem pliku należy potwierdzić wykonanie polecenia
-r rekurencyjnie kopiuje katalogi wraz z zawartością
-p dodatkowo kopiuje ustawienia właściciela, grupy i praw dostępu, ale tylko w zakresie praw posiadanych przez wywołującego

Przykład:
cp -ri ALA/* OLA

---

cat [opcje] plik

Wyświetla lub łączy pliki lub potoki.
Podstawowe opcje:
-n numerowanie wszystkich wierszy
-b numerowanie tylko niepustych wierszy
-v wyświetlanie również znaków kontrolnych

Przykłady:

cat ALA\plik.t

Wyświetlenie zawartości pliku

cat ALA\plik.t OLA\spis.t > wynik.t

Połączenie plików plik.t i spis.t i umieszczenie w pliku wynik.t

---

more [opcje] pliki

Wyświetla zawartość pliku umożliwiając jego przewijanie
Podstawowe opcje:
-c czyści ekran przed wyświetleniem pliku
-s format ściśnięty, zamiast kilku pustych linii wyświetla jedną
+wyraz rozpoczyna wyświetlanie pliku dwie linijki powyżej odszukanego wyrazu

W trakcie wyświetlania przydatne są skróty klawiszowe:
'ENTER' w dół o jedną linię
'SPACJA' w dół o jeden ekran
b cofnięcie się o jeden ekran
d w dół o pół wysokości ekranu
= wyświetlenie numeru linii
nb przechodzi w tył o n linii
nf przechodzi w przód o n linii
q kończy przeglądanie

Przykład:
more +/Warszawa miasta.txt

---

wc [opcje] plik

Wyświetla statystykę pliku. Obejmuje ona liczbę wierszy, wyrazów i znaków.
Podstawowe opcje:
-l - wyświetla tylko liczbę linii
-w - wyświetla tylko liczbę wyrazów
-m - wyświetla tylko liczbę znaków

Przykład:
wc -l miasta.txt

---

sort [opcje] plik

Sortuje linie w pliku.
Podstawowe opcje:
-n - sortuje wg wartości numerycznej
-u - wyświetla tylko raz powtarzające się wiersze
-r - odwraca porządek sortowania

Przykład:
sort -r miasta.txt > r_miasta.txt

---

head [opcje] plik

Wyświetlenie początkowych wierszy pliku lub potoku
Podstawowe opcje:
-n wyświetla n pierwszych linii z pliku

Przykład:
head -15 miasta.txt

---

tail [opcje] plik

Wyświetlenie końcowych wierszy z pliku lub potoku
Podstawowe opcje:
-n wyświetla dokładnie n ostatnich linii z pliku
+n wyświetla od n-tei od końca linii z pliku

Przykład:
tail -20 miasta.txt

---

touch [opcje] plik

Zmiana daty ostatniej modyfikacji i dostępu do pliku
Podstawowe opcje:
-t [[RR]RR]MMDDGGmm[.ss] określenie nowej daty przez podanie jej bezpośrednio
-r plik określenie nowej daty przez podanie referencji do pliku o określone dacie

UWAGA: poleceniem tym można utworzyć pusty plik, jeśli plik o określonej nazwie nie istnieje. Jeśli istnieje, nie zostanie zamazany.

Przykłady:

touch 12102000 plik.t

Ustawienie daty na 10 grudnia bieżącego roku godzina 20.00

touch -t 199912102000 plik.t

Ustawienie daty na 10 grudnia 1999 roku godzina 20.00

touch -r ala.t plik.t

Ustawienie daty dla pliku plik.t na datę pliku ala.t

touch nowy.t

utworzenie nowego pustego pliku

---

file plik

Określenie typu pliku

Przykład:
file skrypt.t

---

chmod [opcje] prawo plik

Zmienia prawa dostępu do pliku.
Kategorie użytkowników to:
a - wszyscy użytkownicy
g - grupa pliku
u - właściciel pliku
o - inni
Kod operacji:
+ - dodanie praw
- - usunięcie praw
= - dokładne ustawienie praw
Rodzaje praw dostępu opisano w rozdziale Pliki i katalogi

Przykłady:

chmod a=r plik.txt

Ustawienie praw dla wszystkich użytkowników wyłącznie na możliwość odczytu

chmod g-w plik.txt

Odebranie praw do zapisu do pliku dla członków grupy

chmod u=rwx,g=rx,o=rx plik.txt

Ustawienie praw dla poszczególnych kategorii użytkowników w jednym poleceniu

Prawa dostępu można nadawać również w oparciu o reprezentację bitową.

Przykład:

chmod 750 plik.txt

Ustawienie praw dla poszczególnych kategorii użytkowników w jednym poleceniu

---

ln [opcje] nazwa_obecna nazwa_nowa

Tworzy linki (dowiązania) symboliczne lub sztywne
Podstawowe opcje:
-s - tworzy dowiązanie symboliczne
-f - tworzy dowiązanie bez pytania użytkownika
-n - nie tworzy dowiązania, jeśli nowa nazwa już istnieje

Przykład:
ln -s ALA/OLA/ELA/file.log plik.log

---

Ćwiczenia:

• Sprawdzić, jakie katalogi znajdują się w katalogu głównym /?
• Jaka jest pełna nazwa Twojego katalogu domowego?
• Jakie pliki ukryte znajdują się w Twoim katalogu domowym?
• Jakie masz prawa dostępu do katalogów: /bin , /etc, /home/ee/stud?
• Kto może edytować plik /etc/resolv.conf?
• Używając odpowiednich poleceń utwórz w swoim katalogu własnym podkatalog ALA a w nim pusty plik plik_1. Następnie nadaj do niego prawo czytania dla wszystkich użytkowników i prawo zapisu tylko dla właściciela. Jakiego możesz użyć polecenie aby przekonać się, że plik plik_1 jest plikiem pustym ?