• Główna

• Praca naukowa

• Dydaktyka

• • Podstawy informatyki

  • • Podstawy

    • Pliki i katalogi

    • Podstawowe operacje

    • Strumienie

    • Metaznaki

    • Wyszukiwanie

    • Edytor vi

    • Podstawy ftp

    • Strona WWW

    • ZALICZENIE

  • Systemy operacyjne i sieci komputerowe

  • Laboratorium elektroenergetyczne

  • Informatyka w elektroenergetyce

  • Projekt instalacji elektrycznej

  • Analiza i projektowanie systemów informatycznych

• Linki

Podstawy pracy w systemie UNIX

Pierwsza wersja systemu operacyjnego UNIX powstała w 1969 roku. System został zaprojektowany, jak system z podziałem czasu dla poszczególnych zadań. Standardowy interfejs użytkownika (powłoka - shell) jest prosty i może być łatwo wymieniony na inny. System plikowy jest wielopoziomowym drzewem. Zarówno pliki dyskowe, jak i urządzenia wejścia-wyjścia są traktowane jednolicie.
Połączenie użytkownika z systemem wymaga podania swojego identyfikatora (login) i hasła (password). Podczas pracy terminalowej, wyjście z systemu następuje po wykonaniu polecenia exit. Identyfikator jest przydzielany użytkownikowi systemu przez administratora i nie może być zmieniony. Hasło użytkownik może zmienić poleceniem:
passwd [opcje] [użytkownik]
Tylko właściciel konta lub uprzywilejowany użytkownik może zmienić hasło. Opcje są również dostępne tylko dla uprzywilejowanych użytkowników. Po uruchomieniu polecenia właściciel konta jest proszony opodanie starego hasła, następnie nowego oraz powtórnie nowego. Informacje o użytkownikach są przechowywane w pliku /etc/shadow. Jest to plik tekstowy, w którym poszczególne pola oddzielone są znakiem dwukropka. Jednemu użytkownikowi odpowiada jeden wiersz.
Przykład:
ksiezyk:xyzxyzxyzxyzx:6752:500:Krzysztof Ksiezyk, IEn:/home/ee/prac/ksiezyk:/bin/zsh

ksiezyk

Nazwa użytkownika (LoginID)

xyzxyzxyzxyzx

Miejsce, w którym jest przechowywane hasło w pliku /etc/shadow (Placeholder)

6752

Identyfikator użytkownika dla systemu (UID)

500

Identyfikator grupy, do której należy użytkownik (GID)

Krzysztof Księżyk, IEn

Opis (komentarz) do użytkownika, zwykle imię i nazwisko (Comment)

/home/ee/prac/ksiezyk

Katalog domowy użytkownika (Home directory)

/bin/zsh

Podstawowa powłoka użytkownika (Login shell)

Hasła użytkowników przechowywane są w postaci zaszyfrowanej w pliku /etc/shadow

---

Dodatkowe informacje można uzyskać wykorzystując polecenia:

man [polecenie]		Wyświetla tekst pomocy dla danego polecenia
who [opcje]		Wypisuje informację o bieżącym stanie systemu Dostępne opcje: -b wyświetla datę i czas ostatniego przeładowania systemu -l wyświetla symbole wolnych terminali -s nazwy, terminale i czas otwarcia sesji przez użytkowników -u długa lista użytkowników -q krótka lista użytkowników -a wszystkie opcje jednocześnie
logname, whoami		Oba polecenia wyświetlają nazwę aktualnie zalogowanego użytkownika
id		Wyświetla nazwę użytkownika i jego grupę oraz odpowiadające im numery (UID i GID)

---

Ćwiczenia:

• Przy pomocy polecenia man ustalić, do czego służy polecenie talk
• Przy pomocy polecenie man ustalić, jaka jest składnia polecenia ls umożliwiająca wypisanie listy plików z oddzielnymi wierszami dla każdego pliku.
• Przy pomocy polecenia passwd zmienić własne hasło. Spróbować tej samej operacji dla identyfikatora kolegi.
• Obejrzeć zawartość plików /etc/passwd oraz /etc/shadow. Sprawdzić, jakie posiadają atrybuty.
• Sprawdzić działanie pozostałych poleceń opisanych w ćwiczeniu.

---