UNIX - System plików

System plików

System plików w systemie UNIX ma podobnie jak w systemie DOS hierarchiczną strukturę drzewiastą (odwróconego drzewa). Korzeń tego drzewa (tzw. root ) jest oznaczony symbolem / (ukośnik, łamane, ang. slash , odwrotnie niż w systemie DOS, \, backslash). Węzły drzewa są katalogami (uważanymi, za specjalną odmianę plików), które mogą zawierać inne pliki (czyli również następne katalogi). Nazwa pliku w systemie UNIX nie musi zawierać żadnych rozszerzeń (system do identyfikacji typu pliku używa jego zawartości, a nie nazwy czy rozszerzenia). Duże i małe litery sa rozróżniane (np. w jedym katalgou mogą być dwa pliki: 'a' i 'A'). Do podstawowych poleceń systemowych, które służą do przeglądania i modyfikacji struktury systemu plików należą:

cd nowy_katalog - zmień katalog roboczy na nowy_katalog .Należy pamiętać, że w UNIX-ie przy podawaniu ścieżki katalogi oddziela się znakiem /. Komenda cd wywołana bez argumentu powoduje przejście do katalogu domowego - katalogu, który użytkownik zastał jako roboczy bezpośrednio po zalogowaniu się. Np.:
- cd /tmp - przejście do katalogu tymczasowego;
- cd .. - przejście do katalogu, w którym znajduje się katalog bieżący;
- cd . - operacja pusta (przejście do katalogu bieżącego);
- cd / - przejście do korzenia (root) systemu plików;
pwd - podaje pełną ścieżkę aktualnego katalogu roboczego.
ls [opcje] [plik] ... - wyświetla na ekranie spis zawartości wyspecyfikowanych plików lub katalogów (podobnie jak dir w DOS). Z pełnym opisem opcji komendy ls można zapoznać się stosując komendę man ls. Do najczęściej używanych opcji należą:
- -a - wyświetla wszystkie pliki w katalogu (również ukryte, tzn. te, których nazwy zaczynają się od kropki .).
- -A - wyświetla wszystkie pliki w katalogu, za wyjątkiem plików specjalnych: ‘.’ oraz ‘..’.
- -d - jeżeli plik jest katalogiem, to zostanie pokazana tylko jego nazwa, a nie zawartość.
- -l - wyświetlana jest informacja w obszernym formacie zawierająca kolejno informacje o:
  - typie pliku (jeden znak) np.: - (kreska) oznacza plik zwykły, d oznacza katalog
  - prawach dostępu (9 kolejnych znaków)
  - liczbie dowiązań (nazw pliku)
  - użytkowniku – właścicielu
  - grupie – właścicielu
  - wielkości pliku w bajtach
  - dacie i czasie ostatniej modyfikacji pliku
  - nazwie pliku
- -t - informacja o wyprowadzanych plikach posortowana jest według czasu ostatniej modyfikacji
Np.:
- ls - wyświetla tylko nazwy wszystkich plików i katalogów w katalogu bieżącym
- ls -l - wyświetla pełną informacje o wszystkich plikach i katalogach w katalogu bieżącym
- ls -la - jak ls -l, ale dodatkowo informacje o katalogach i plikach ukrytych
- ls -ld - pełne informacje o bieżącym katalogu jako takim (a nie o jego zawartości)
- ls -l mail - zawartość katalogu mail w katalogu bieżącym
cat plik- wyświetla zawartość pliku na ekran.
more plik - j. w., ale z podziałem na strony.
cp plik nowa_nazwa - wykonanie kopii pliku pod nową nazwą (w innym katalogu, jeśli nowa_nazwa zawiera specyfikację takiego katalogu).
cp plik katalog - skopiowanie pliku do wskazanego katalogu z zachowaniem nazwy pliku.
mv plik nowa_nazwa - zmiana nazwy pliku lub przeniesienie do innego katalogu, jeśli nowa_nazwa zawiera specyfikację takiego katalogu.
mv plik katalog - przeniesienie pliku do innego katalogu z zachowaniem nazwy pliku.
mkdir nowa_nazwa - utworzenie nowego katalogu
rm plik - usunięcie pliku
rmdir katalog - usunięcie katalogu (musi być pusty)
who - uzyskanie informacji kto jest aktualnie zalogowany, numeru terminala, przy którym pracuje i czasu rozpoczęcia pracy w systemie
echo $PATH - aktualna ścieżka poszukiwań programów

Proszę zapoznać się ze strukturą systemu plików stosując poznane komendy, rozpoczynając przegląd katalogów od katalogu root (/).

Pytania kontrolne:

Jaka jest pełna nazwa (ścieżka) Twojego katalogu domowego?
Jakie pliki ukryte znajdują się w Twoim katalogu domowym?
Jakie katalogi znajdują się bezpośrednio w Twoim katalogu domowym?
Czy są wśród nich katalogi ukryte?
Co oznacza opcja: ‘-i’ w poleceniach rm , cp, mv oraz opcja ‘-p’ w poleceniu cp ?