W dniach 9 - 10 października 2003 r. odbyła się w Ośrodku Szkolenia Kadr Statystyki w Jachrance nad Zalewem Zegrzyńskim V Konferencja Naukowo-Techniczna, zorganizowana przez Oddział Warszawski SEP pod hasłem: “OPTYMALIZACJA w ELEKTROENERGETYCE" (OPE’03).

W Konferencji wzięło udział około 80 osób, przedstawicieli: ■ przedsiębiorstw energetyki zawodowej, t.j. z Elektrowni, Elektrociepłowni, Spółek Dystrybucyjnych, Grupy Kapitałowej PSE SA, ■ placówek naukowo-badawczych, ■ uczelni technicznych oraz ■ biur projektowych i ■ innych firm współpracujących z elektroenergetyką.

Obrady konferencyjne odbywały się w pięciu grupach tematycznych, obejmujących całość problematyki optymalizacji pracy krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) w warunkach konkurencyjnego rynku energii elektrycznej, metod optymalizacyjnych dotyczących eksploatacji elektrowni i elektrociepłowni, operatorów sieci przesyłowej i rozdzielczej w zakresie eksploatacji sieci, metod optymalizacji rozwoju KSE oraz problematyki racjonalizacji gospodarki elektroenergetycznej.

Dodatkowo firma Innsoft Sp. z o.o., będąca sponsorem Konferencji zaprezentowała własne produkty m.in. systemy pomiarowe, stosowane w elektroenergetyce.

Na Konferencji wygłoszono 21 referatów konferencyjnych i 5 referatów generalnych dla poszczególnych grup tematycznych.

Grupa tematyczna nr 1
Optymalizacja pracy krajowego systemu elektroenergetycznego, a warunki rozwoju konkurencyjnego rynku energii elektrycznej
(prowadzący sesję: mgr inż. J. Rakowski - PSE SA,
referent generalny: dr inż. Z. Połecki - Politechnika Lubelska)

Grupa tematyczna nr 2
Metody optymalizacyjne w zakresie eksploatacji elektrowni i elektrociepłowni
(prowadzący sesję: prof. R. Janiczek – EPC SA,
referent generalny: dr hab. inż. J. Paska - Politechnika Warszawska)

1. Jednym z podstawowych problemów funkcjonowania rynku bilansującego jest wysoki koszt ograniczeń elektrownianych. Złożony problem wydzielenia i alokacji tych kosztów wymaga pełnego, kompleksowego rozwiązania. Niezbędne jest pilne podjęcie działań dla zmniejszenia kosztów ograniczeń elektrownianych, m.in. przez właściwą ich alokację na podmioty je powodujące.
2. W referatach grupy tematycznej nr 2 przedstawiono propozycje zarówno doraźnego mechanizmu bodźców ekonomicznych dla zmniejszenia kosztów ograniczeń elektrownianych, jak również naświetlono problematykę właściwej wyceny i alokacji tych kosztów.
3. Ze względu na niekorzystne właściwości niektórych odnawialnych źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej (zależność od warunków atmosferycznych) celowe jest poszukiwanie najkorzystniejszych sposobów kojarzenia różnych technologii, z zapewnieniem optymalnego wykorzystania zasobów energii pierwotnej.
4. Szczególną rolę w rozwoju i poprawie właściwości źródeł rozproszonych mogą spełnić ogniwa paliwowe, po spodziewanym spadku kosztów ich zakupu i eksploatacji.
5. Formuła zakreślona przez tytuł grupy tematycznej nr 2 “ Metody optymalizacyjne w zakresie eksploatacji elektrowni i elektrociepłowni” jest zbyt wąska i wymaga rozszerzenia począwszy już od najbliższej konferencji OPE’05. Proponujemy: "Optymalizacja w podsektorze wytwarzania energii elektrycznej i ciepła”.

Grupa tematyczna nr 3
Metody optymalizacyjne operatorów sieci przesyłowej i rozdzielczej w zakresie eksploatacji sieci
(prowadzący sesję: prof J. Kulczycki – Akademia Górniczo-Hutnicza,
referent generalny: mgr inż. L. Bożentowicz - Zakład Energetyczny Warszawa-Teren)

1. Zastosowanie łączników zdalnie sterowanych w sieciach ŚN, szczególnie napowietrznych, jest środkiem dla osiągnięcia różnych celów, jako najtańszy sposób rezerwowania stacji 110/SN lub skrócenie czasu przerw w dostawie energii elektrycznej. Zagadnienie było przedmiotem dwóch referatów traktujących zagadnienie w postaci dwóch różnych funkcji celu. Uzasadnione jest kontynuowanie prac optymalizujących rozmieszczenie zdalnie sterowanych łączników i uzyskanie wniosków scalających analizy wycinkowe.
2. Regulacja napięcia z kompensacją prądową i dobową na transformatorach 110/ŚN jest bezinwestycyjnym środkiem minimalizacji odchyleń napięcia.
3. Przeplecenia przewodów w sieciach nN mogą być skutecznym środkiem zmniejszającym asymetrię napięć i straty energii. Wobec spodziewanego rozszerzenia zakresu obowiązujących standardów jakości energii elektrycznej, w tym wprowadzenia dopuszczalnej asymetrii napięciowej - środki przeciwdziałające asymetrii stają się istotnym narzędziem dla uzyskania właściwej jakości energii elektrycznej.
4. Zmniejszenie kosztów ponoszonych na zasilanie potrzeb własnych stacji NN można uzyskać przez zmianę umów na sprzedaż/zakup energii elektrycznej oraz racjonalizację jej zużycia.

Niezależnie od powyższych wniosków, z przebiegu obrad konferencyjnych wynikło, że istnieje pilna potrzeba aktualizacji Wytycznych programowania sieci rozdzielczych z 1986 r. Wytyczne te, opracowane przez Zakład Sieci Rozdzielczych Instytutu Energetyki, przy współudziale licznego zespołu pracowników energetyki były efektem rozwiązania wielu problemów optymalizacji rozwoju sieci. Wytyczne te są w bardzo dużym stopniu nieaktualne z następujących przyczyn: prawnych, ekonomicznych i technicznych. Celowe zatem jest zainteresowanie tym tematem PTPiREE.

Grupa tematyczna nr 4
Optymalizacja rozwoju systemu elektroenergetycznego
(prowadzący sesję: prof. A. Dmowski - Politechnika Warszawska,
referent generalny: prof. L. Twardy – PSE Electra S.A.)

1. Szczególnie pozytywnie wśród zgłoszonych referatów w tym roku wyróżnia się problematyka sieci elektroenergetycznych, która po wprowadzeniu rynku energii najtrudniej adoptuje się do nowej sytuacji. W referatach poruszono problemy eksploatacyjne, zarządzania rynkiem, jak i problemy planowania rozwoju z wykorzystaniem sygnałów rynkowych. Dla obu sytuacji zaproponowano efektywne narzędzia informatyczne.
2. Szczególnie wartościową i interesującą jest metodyka planowania rozwoju sieci przesyłowej w warunkach rynkowych przedstawiona w referacie F. Buchty, W. Lubickiego i M. Przygodzkiego . Wprowadzono ilościowe kryteria pomocne w procesie inwestowania oraz opracowano odpowiednie oprogramowanie.
3. Równie ciekawą i praktycznie użyteczną jest problematyka optymalizacji rozpływów mocy dostosowana do rynku energii którą przedstawili autorzy R. Korab i K. Żmuda. Koncepcja podejścia losowego i symulacje komputerowe dają nowe i efektywne narzędzie Operatorowi Systemu Przesyłowego.
4. Problematyka oceny efektywności ekonomicznej programów zagospodarowania przestrzennego gmin zasługuje na podkreślenie. Wychodzi ona naprzeciw wymogom nowego prawa energetycznego i wystąpieniom prezesa URE. Autorzy E. Niewiedział, R. Niewiedział, S. Jaskuła konsekwentnie prezentują sprawy informatyzacji tej problematyki, a aktualny referat jest kontynuacją w dobrym kierunku.
5. Na uwagę zasługuje problematyka rozbudowy sieci niskich napięć w obszarach wielkich aglomeracji, gdzie spotykamy się z bardzo intensywnym budownictwem stymulującym nowe potrzeby energetyczne no wyższym poziomie, łącznie z ogrzewaniem. Temu zagadnieniu jest poświęcony referat J. Brożka i A. Kota.
6. Nie zabrakło również problematyki źródeł energii odnawialnej, które aktualnie stają się przedmiotem szczególnego zainteresowania i istotnym elementem rozbudowy bazy wytwórczej. J. Paska w swym referacie przedstawia interesujące propozycje definicyjne, pomocne w bilansowaniu tych źródeł mających stochastyczny charakter pracy.

Grupa tematyczna nr 5
Racjonalizacja gospodarki elektroenergetycznej
(prowadzący sesję: dr hab. inż. J. Paska - Politechnika Warszawska,
referent generalny: dr inż. E. Niewiedział - Politechnika Poznańska)

1. Problem optymalizacji mocy biernej w sieciach elektroenergetycznych jest od wielu lat wciąż aktualny. Istnieje zatem potrzeba przeprowadzania nadal wnikliwej analizy porównawczej strat wynikających z przepływów mocy biernej i kosztów kompensacji tej mocy.
2. Spółki Dystrybucyjne dostrzegają efekty działań z zakresu zarządzania popytem, tak dla nich samych, jak i dla odbiorców. Stąd występuje konieczność opracowywania i wprowadzania nowych taryf elektroenergetycznych, które będą mobilizować odbiorców różnych grup do bardziej wyrównanego zapotrzebowania mocy.
3. Celowa wydaje się ocena działań Organizacji Zarządzania Gospodarką Energetyczną w różnych przedsiębiorstwach. Pozwoli ona na wyspecyfikowanie potencjału możliwości ograniczania zużycia energii z uwzględnieniem niezbędnych kosztów. Pozwoli również na opracowanie krzywej zasobów, na podstawie której będzie można realizować konkretne działania racjonalizujące zużycie energii przy zastosowaniu różnych technologii produkcji.
4. Przyszły rozwój małych układów kogeneracyjnych jest bezdyskusyjny. Z uwagi na znaczną niepewność prognoz związanych z zapotrzebowaniem energii i kosztów jej pozyskania istnieje potrzeba dalszego doskonalenia metodyki oceny podejmowania decyzji przy wyborze sposobu pokrywania zapotrzebowania na energię cieplną i elektryczną przez konkretnego odbiorcę.